ارائه روشی جهت واسنجی درجه اهمیت معیارهای تأثیرگذار بر مدل‌سازی تخریب سرزمین با تاکید بر تخریب پوشش گیاهی

یکی از مهم‌ترین چالش‌های بشر در قرن حاضر کاهش منابع به‌دلیل استفاده غیرمنطقی انسان از زمین می‌باشد که منجر به پدیده‌ای به‌نام تخریب سرزمین شده است. تاکنون، مدل‌های متفاوتی جهت ارزیابی این پدیده معرفی‌شده‌اند که پارامترها و اوزان آن‌ها وابسته به نظر کارشناسان می‌باشند. در این تحقیق سعی شده با معرفی روشی جدید پارامترهای مؤثر بر این پدیده، با شرایط منطقه موردمطالعه تعیین و واسنجی شوند. روش پیشنهادی، روشی داده مبنا محسوب می‌شود طوری که در آن اوزان پارامترها به‌صورت هوشمند و مبتنی بر شرایط اقلیمی و جغرافیایی منطقه، محاسبه می‌گردند. جهت تعیین درجه اهمیت هر یک از معیارها و رتبه‌بندی آن‌ها از الگوریتم ژنتیک و شاخص همپوشانی وزن دار استفاده شده است. برای ارزیابی، اطلاعات مربوط به منطقه نینوا واقع در کشور عراق که شامل تصاویر ماهواره‌ای لندست سال‌های 1985، 2001، 2014 و معیارهای فاصله از رودخانه، فاصله از دریاچه، فاصله از مناطق کشاورزی، فاصله از راهها، فاصله از مناطق مسکونی، ارتفاع، شیب، فاصله از قنات، فاصله از چاه آب، فرسایش، نوع اقلیم و شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گیاهی (Normalized Difference Vegetation Index) گردآوری شد. نتایج حاصل از مدل‌سازی و واسنجی روش پیشنهادی با روش معمول (اعمال وزن‌های یکسان) مقایسه شدند. با اعمال الگوریتم ژنتیک و واسنجی نمودن اوزان، میانگین خطای پیش‌بینی تخریب پوشش گیاهی  03/0 به‌دست می‌آید که در مقایسه با خطای روش معمول (137/0) از کاهش چشمگیری برخوردار است. همچنین در این مرحله، ترتیب اهمیت معیارها در منطقه موردمطالعه نیز مشخص شد. به منظور اطمینان بیشتر از دقت مدل نتایج دوباره ارزیابی شد که به‌ترتیب از اطلاعات سال‌های 2001 و 2014 استفاده شد و خطای میانگین 053/0 و دقت 857/0 به‌دست آمد. پس از اطمینان به دقت مدل، پیش‌بینی تخریب پوشش گیاهی سال 2027 نیز صورت گرفت. نتایج به‌دست آمده از مدل ارائه شده حاکی از وضعیت بحرانی تخریب سرزمین در منطقه موردمطالعه می‌باشد.